مصاحبه| تحلیلگر ترکیه‌ای: همکاری ایران-ترکیه-آذربایجان می‌تواند راهی برای حل مشکلات قفقاز باشد
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۴۵۰۹۷
رئیس مرکز تحقیقات قفقاز و آسیای مرکزی ترکیه گفت: پلتفرم آذربایجان- ایران- ترکیه می‌تواند به عنوان روشی موثر برای حل مشکل قفقاز جنوبی در آینده نزدیک مورد توجه قرار گیرد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، نشست بررسی وضعیت قفقاز در پلتفرم 3+3 امروز دوشنبه با حضور وزرای خارجه کشورهای روسیه، ترکیه، ارمنستان و آذربایجان در تهران برگزار می شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این نشست می تواند نقطه عطفی در روند همکاری های کشورهای منطقه برای رسیدن به صلح در دوره بعد از جنگ قره باغ در سال 2020 بین ارمنستان و آذربایجان باشد. در این خصوص گفتگویی با پروفسور حسن اوکتای رئیس "مرکز تحقیقات قفقاز و آسیای مرکزی" ترکیه درباره تاثیر این پلتفرم بر صلح منطقه داشتیم که از نظر خوانندگان می گذرد.
تسنیم: بعد از جنگ قره باغ می بینیم که کشورهای منطقه به سمت نوعی همگرایی پیش می روند. در حالی که ایران پیشنهاد همکاری منطقه ای را مطرح کرد، آقای اردوغان نیز پلتفرم 6 جانبه را پیشنهاد کرد. به نظر شما آیا روند مثبتی در این روند وجود خواهد داشت؟
اوکتای: همه جنگ ها برای صلح انجام می شود و دیپلمات ها صلح را می سازند. از این نظر، توافقنامه صلحی که در 10 نوامبر پس از جنگ 44 روزه قره باغ در مسکو امضا شد، نتوانست انتظارات را برآورده کند. در این صورت، تماس های دیپلماتیک آغاز شد تا ابتدا آتش بس برقرار شود و سپس صلح دائمی در منطقه برقرار شود.
این کاملاً طبیعی است که کشورهایی که انتظارات فعالی در منطقه دارند و مستقیماً به تحولات منطقه علاقه مند هستند، در مناسبت های مختلف دور هم جمع شوند و در مورد این موضوع بحث کنند.
در این زمینه، ترکیه پیشنهاد جلسه ای را با نام پلتفرم 6 جانبه داد که اولین جلسه آن در مسکو برگزار شد. ارمنستان، آذربایجان، ایران، روسیه و ترکیه برای مسئله قره باغ و صلح که مهمترین مشکل منطقه است گرد هم آمدند اما گرجستان به دلیل روابط خود با روسیه در این نشست شرکت نکرد.
از آنجایی که امکان موفقیت این پلتفرم در مدت زمان کوتاه وجود ندارد، جایگزین های مختلفی مطرح شده است.
تسنیم: به نظر شما تنش بین گرجستان و روسیه تاثیری بر پلتفرم 6 جانبه خواهد داشت؟
اوکتای: از آنجایی که روابط گرجستان و روسیه در فضایی پرتنش بود، روسیه به دخالت گرجستان در این گونه نهادها علاقه ای نشان نداد و موقعیت گرجستان به یک معنا برای حل مشکلات منطقه ای نادیده گرفته شد.
با این حال، عادی سازی و حسن نیت در روابط ارمنستان- گرجستان و آذربایجان- گرجستان به ناچار گرجستان را به سمت ایفای نقش و وظیفه در این پلتفرم صلح سوق می دهد. اگرچه روابط روسیه و گرجستان همچنان تنش آلود است، با توجه به بحران اوکراین، گرجستان کمی محتاط تر به نظر می رسد و در این روند احتمالاً عقب نشینی خواهد کرد.
تسنیم: آیا به نظر شما امکان نظارت سیستماتیک بر فعالیت های این پلتفرم از طریق سازمان های منطقه ای مانند اکو یا سارک وجود دارد؟
اوکتای: برای برقراری صلح منطقه ای باید همه احتمالات ممکن را در نظر گرفت زیرا احتمال ادامه جنگ، روابط ارمنستان و آذربایجان را تحت تاثیر قرار می دهد. کاهش جمعیت و مهاجرت در ارمنستان وجود دارد. صلح بیش از هر زمان دیگری برای جلوگیری از جنگ در منطقه مورد نیاز است. به همین دلیل است که فرمول های جدید امتحان می شوند.
تسنیم: ایران با همه کشورهای این منطقه (قفقاز جنوبی) روابط خوبی دارد و پتانسیل اتصال این پلتفرم را به خلیج فارس دارد. نقش ایران را در این روند چگونه ارزیابی می کنید؟
اوکتای: ایران پیوسته در حال مذاکره با ارمنستان برای اتصال خلیج فارس به باتومی است. انتظار طرف آذربایجانی از کریدور زنگزور در توافقنامه صلح مسکو باعث ایجاد نگرانی هایی در ایران شد. چون معلوم نبود این خط اتصالی در چه قالبی افتتاح می شود.
با این حال، تحولات نشان داده است که این کریدور باز نخواهد شد و خطوط انتقال قدیمی شوروی وارد عمل می شود. این اتفاق چندان مثبتی برای آذربایجان نیست. جاده باتومی ایران و جاده مورد تقاضای آذربایجان در یک نقطه تلاقی می کنند. بنابراین ایران باید در چارچوب تماس های دیپلماتیک با آذربایجان با در نظر گرفتن تحولات منطقه برای رفع این سوء تفاهم گام بردارد.
پلتفرم آذربایجان- ایران- ترکیه نیز می تواند به عنوان روشی موثر برای حل مشکل قفقاز جنوبی در آینده نزدیک مورد توجه قرار گیرد.
تسنیم: برای عملکرد موفق این پلتفرم چه پیشنهادی دارید؟
اوکتای: برقراری صلح در قفقاز جنوبی با آزمودن همه روش ها در همه بسترها ضروری است. ثبات در قفقاز جنوبی به نفع همه کشورهای منطقه است. به همین دلیل دیپلمات ها وارد عمل شدند، همانطور که می گویند هر جنگی برای صلح انجام می شود.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: قفقاز قفقاز جنوبی منطقه ای قره باغ برای حل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۴۵۰۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزردگی آمریکا از همکاری تجاری ایران و پاکستان
طی سفر ۳ روزه رئیس جمهور کشورمان به پاکستان، این دو کشور هشت توافق همکاری و تفاهم‌نامه در زمینه‌های مختلف امضا کردند که باعث تهدیدهای علنی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا علیه پاکستان شد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، وبگاه شبکه خبری المیادین نوشته است که ایران و پاکستان هر دو با نادیده گرفتن هشدارهای ایالات متحده به پاکستان در مورد توافقات تجاری خود با ایران، تعهد خود را با چندین توافقنامه و تفاهم‌نامه رسمی کردند و بر لزوم مشارکت قوی، رسیدگی به مسائل امنیتی مشترک و تقویت همکاری‌های اقتصادی تأکید کردند.
المیادین در ادامه نوشته است که اولین سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به پاکستان در حالی انجام می‌شود که تنش‌ها در خاورمیانه بالا گرفته و گره اختلاف بین رژیم صهیونیستی و ایران در بالاترین حد خود قرار دارد. سفر رئیس جمهور ایران نشان‌دهنده پویایی پیچیده بین ایران، رژیم صهیونیستی و وضعیت جاری غزه است که نمادی از تلاش‌ها برای ایجاد روابط با کشور همسایه در میان تنش‌های منطقه ای است.
المیادین معتقد است که شرایط منطقه‌ای فعلی به سفر رئیس جمهور ایران اهمیت دیپلماتیک قابل توجهی بخشید. در این سفر، مقامات ایران و پاکستان در مورد مسائل مربوط به تجارت متقابل، تنش‌های مرزی و روابط انرژی و همچنین مسائل منطقه‌ای از جمله درگیری ایران و رژیم صهیونیستی و پیامدهای گسترده‌تر آن برای جنوب آسیا و خاورمیانه گفتگو کردند.
بیانیه مشترکبراساس گزارش این شبکه خبری، هر دو طرف چگونگی افزایش تنش‌های منطقه‌ای را در نتیجه درگیری‌های جاری رژیم صهیونیستی در غزه ارزیابی کردند. در مورد مسئله فلسطین، هر دو نظر یکسانی دارند. ایران و پاکستان در مخالف بر تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای توهین و تبعیض علیه مردم فلسطین هستند، توافق نظر دارند. در نتیجه جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه بیش از ۳۵ هزار کشته، ویرانی عظیم و یک بحران انسانی رخ داده است. تهران و اسلام آباد، رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی‌شناسند و هیچ ارتباطی با آن ندارند.
در پایان سفر رئیس جمهور ایران، وزارت امور خارجه پاکستان روز چهارشنبه با انتشار بیانیه‌ای مشترک اعلام کرد که دو کشور تصمیم گرفتند با تبادل مکرر دیدارهای بلندپایه برای تحکیم روابط برادرانه، تعاملات دوجانبه را بهبود بخشند.
المیادین درباره این بیانیه نوشته است که آنها تجاوزات و جنایات مستمر دیکتاتوری اسرائیل علیه مردم فلسطین، به ویژه محاصره ظالمانه غزه که باعث آواره شدن میلیون‌ها فلسطینی و کشتن و خسارات گسترده‌ای شده است را محکوم کردند. آنها خواستار آتش‌بس بی‌قید و شرط و فوری، کمک‌های بشردوستانه بدون محدودیت به جمعیت تحت محاصره غزه، بازگشت فلسطینی‌هایی آواره و مسئول دانستن رژیم صهیونیستی بابت این جنایات شدند. آنها همچنین بر حمایت خود از راه حلی عادلانه، فراگیر و طولانی مدت که بر اساس اهداف مردم فلسطین بنا شده است، تاکید کردند.
به گفته المیادین، دو طرف با اشاره به مرز مشترک به عنوان «مرز صلح و دوستی» بر اهمیت همکاری منظم و اشتراک دیدگاه‌ها بین مقامات سیاسی، نظامی و امنیتی پاکستان و ایران تاکید کردند. ایران و پاکستان برای تبدیل مرز پاکستان و ایران از «مرز صلح» به «مرز رفاه» توافق کردند که تجارت دوجانبه را طی پنج سال آینده به ۱۰ میلیارد دلار افزایش دهند. علاوه بر این، آنها بر نیاز به همکاری انرژی با تمرکز بر پروژه خط لوله گاز ایران-پاکستان (IP)، خطوط انتقال برق و تجارت برق تاکید کردند. به عنوان اعضای سازمان همکاری اقتصادی (ECO) و ابتکار کمربند و جاده (BRI)، دو کشور متعهد شدند که زیرساختها، اتصالات و همکاری‌های انرژی‌شان را افزایش دهند.
آنها همچنین موافق هستند که سازمان همکاری شانگهای (SCO) یک سکوی مهم برای ثبات و شکوفایی منطقه است و فرصت‌های جدیدی را برای اتصال، تجارت ترانزیتی و اقتصاد باز می‌کند. همکاری نزدیک و صمیمانه بین ایران و پاکستان در تمامی فرآیندهای سازمان همکاری شانگهای موجب خشنودی طرفین است. علاوه بر این، آنها بر اهمیت تشکیل جلسه فوری «گروه تماس سازمان همکاری شانگهای-افغانستان» برای هماهنگی ثبات و رشد اقتصادی تاکید کردند.
توافق‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های امضا شدهدر ادامه گزارش المیادین آمده است که ایران و پاکستان در سفر ۳ روزه رئیس جمهور ایران از ۲۲ تا ۲۴ آوریل، هشت توافقنامه و تفاهم‌نامه همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله امنیتی، کمک‌های قضایی مدنی، دامپزشکی و بهداشت دام امضا کردند.
دو کشور تفاهم نامه‌ای برای ایجاد منطقه ویژه اقتصادی و تفاهم‌نامه دیگری برای تبادل فیلم و همکاری بین وزارت اطلاعات و سازمان امور سینمایی و سمعی بصری ایران امضا کردند. همچنین تفاهم‌نامه‌هایی بین وزارت پاکستانی‌های خارج از کشور و وزارت کار ایران و بین اداره استاندارد و کنترل کیفیت پاکستان و همتای ایرانی آن امضا شد.
نقش قابل‌ستایش ایرانبه گفته المیادین، نخست‌وزیر پاکستان بر لزوم همکاری برای پایان هر چه سریعتر جنایات رژیم صهیونیستی در غزه تاکید کرد. شهباز شریف گفت: «پاکستان و ایران نگران وضعیت مردم غزه هستند و جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم می‌کنند. ما از همه کشورهای جهان می‌خواهیم که برای پایان دادن به جنایات غزه هر چه سریعتر همکاری کنند.»
وی افزود که «راه حل عادلانه و دقیق برای مسئله فلسطین ضروری است» و تاکید کرد که پاکستان برای حمایت خود از فلسطین شرطی قائل نخواهد شد. شریف همچنین تصریح کرد: «اسلام آباد بر همکاری با تهران در این زمینه تا تشکیل کشور فلسطین به پایتختی قدس پافشاری خواهد کرد.»
ریاض حسین پیرزاده وزیر مسکن و کار فدرال پاکستان در گفتگو با خبرگزاری ایرنا با از موضع تزلزل‌ناپذیر ایران در برابر برنامه‌های رژیم اسرائیل قدردانی کرد با توجه به اینکه ایران چراغی درخشان در جهان اسلام است. وی تاکید کرد که سفر [سید ابراهیم] رئیسی، پیام روشنی به دشمنان مشترک ایران و پاکستان فرستاد.
به گفته المیادین، پیرزاده از کشورهای غربی و جناح‌های طرفدار رژیم صهیونیستی انتقاد تندی کرد و آنها را به رویکرد دوگانه در قبال حقوق بشر و برخورد با کشورهای مستقل متهم کرد. او ایده یک اتحاد منطقه‌ای را مطرح کرد که ایران، پاکستان، عربستان سعودی و ترکیه را برای تقویت منافع مشترک و مقابله با چالش‌هایی که با یکدیگر روبرو هستند، گرد هم آورد.
المیادین در ادامه گزارش خود با اشاره هشدارهای آمریکا به پاکستان نوشته است که واشنگتن اشاره‌هایی از «خطر احتمالی تحریم» در صورت افزایش همگرایی پاکستان و ایران کرده است. با توجه به امضای توافق دو کشور، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سه‌شنبه گذشته گفت: «به هر کسی که به تجارت با ایران فکر می‌کند هشدار می‌دهیم که مراقب تحریم‌های احتمالی باشد.»
سخنگو وزارت خارجه آمریکا بدون خویشتن‌داری به اسلام‌آباد هشدار داد که از معاملات تجاری با تهران اجتناب کند و متعاقباً آن را تشویق کرد تا روابط تجاری و اقتصادی خود را با واشنگتن تقویت کند. این سخنگو اظهار داشت که پاکستان به شدت به آمریکا به عنوان یکی از شرکای تجاری اصلی خود متکی است.
از سوی دیگر، با توجه به پیوند تنگاتنگ اسلام‌آباد با تهران در سفر سه روزه رئیس‌جمهور ایران و توافق‌های امضا شده بین دو کشور، هشدار سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا را این طور می‌توان برداشت کرد که به دلیل خطر تحریم‌ها این روابط شکننده هستند.
به گفته المیادین، بیانیه وزارت امور خارجه ایالات متحده همزمان با برهه‌ای مهم در تاریخ پاکستان است، زیرا تقویت «روابط برادرانه» پاکستان با ایران و حمایت از رئیس‌جمهور این کشور، پس از درگیری‌های فرامرزی آنها در ژانویه رخ داده است. اقدامات منطقه‌ای ایران و درگیری‌های اخیر با رژیم صهیونیستی بر سر حمله به سفارت ایران در دمشق، با توجه به جایگاه ایران در صحنه بین‌المللی، اظهارات وزارت خارجه آمریکا را حائز اهمیت می‌کند.
واشنگتن از پاکستان چه می‌خواهد؟المیادین در پایان نوشته است که وزارت امور خارجه آمریکا با توجه به معاملات تجاری پاکستان و ایران به «شمشیر داموکلس بالای سر آنها» اشاره کرد. این هشدار، خطرهایی را به پاکستان در رابطه با نزدیک شدنش به ایران گوشزد می‌کند. ایران در حال حاضر نظم جهانی هژمونیک ایالات متحده را به چالش می‌کشد.
واشنگتن به صراحت اعلام کرد که به نفع اسلام آباد است که از هرگونه معامله تجاری با ایران خودداری کند، و این نشان می‌دهد که موفقیت اقتصادی پاکستان به واشنگتن بستگی دارد و آمریکا مشتاق ادامه همکاری با آن است.
هشدار ایالات متحده همچنین بر لزوم دقت در سیاست منطقه‌ای و حفظ ثبات تاکید می‌کند. آنها فکر می‌کنند که توافقات پاکستان با ایران، به ویژه با توجه به نقش مسلط ایران در امور جهانی و خاورمیانه، پتانسیل ایجاد اختلالات قابل‌توجهی را دارد. ایالات متحده احتمالاً به دنبال نظارت بر تحولات منطقه و اطمینان از این است که ایران روابط دیپلماتیک آمریکا با پاکستان را تضعیف نکند.
بیانیه وزارت خارجه ایالات متحده هشداری در مورد پیامدهای اقتصادی و دیپلماتیک بالقوه برقراری روابط نزدیک با کشوری است که تحت تحریم های ایالات متحده است. پاکستان هنوز به این تهدیدها واکنش نشان نداده است و جالب است که ببینیم اسلام آباد چه واکنشی نشان می‌دهد و به رغم فشارهای آمریکا شهامت برقراری روابط دوستانه نزدیک با همسایه خود را داشته باشد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت